Domingo, 28 de Abril de 2024
CIUDAD VALLES, S.L.P.
DIRECTOR GENERAL.
SAMUEL ROA BOTELLO
Semana del 29 de Enero al 04 de Febrero de 2016

El bastón de mando: El poder para ayudar al pueblo

El bastón de mando: El poder para ayudar al pueblo

Verónica Martínez Venancio y Alfredo Lara Álvarez



El bastón representa trabajo y responsabilidad

En diversos grupos de diferentes culturas tienen el bastón o vara de mando que se identifica como el poder de gobernar, como por ejemplo, cuando el obispo oficia una misa y lleva consigo su cayado, mismo que lo distingue y que no puede usar ningún otro sacerdote, esto, de acuerdo a la jerarquía que distingue al obispo, cardenal, etc.

En el ámbito de la política, se ha convertido ya en una costumbre, el hecho de que le sea entregado a algún funcionario, pues le da el prestigio que se merece en donde debe de hacer bien su trabajo para el beneficio del pueblo, tradición que no deja de ser tomada en cuenta en la comunidad, pues se sigue creyendo en lo que representa.

El bastón de mando significa no solo el poder mandar, sino el poder de la responsabilidad que tiene con el pueblo a quien se le entrega, es decir, el trabajo, la responsabilidad de cuidar y proteger a su gente, para que el pueblo no pase hambre y viva bien.

De acuerdo a la historia, en Tenoxtitlan, el trabajo del jefe era conseguir grano para su pueblo y recorrió la huasteca para conseguirlo, ofreciendo su vida a cambio de que le dieran el grano para que sus gobernados vivieran, siendo esta acción un ejemplo de demostrar la actitud de poseer una vara de mando y no solo tenerla como un bonito adorno.

En cuanto al consejo de ancianos Tének, en la Huasteca Potosina los representantes son de la comunidad de Chununtzén, Santa Bárbara, en los municipios de Ébano y en la zona indígena, ellos usan la vara de mando por rango, porque son autoridades, ya sea en lo político y en lo económico.

Para ser presidente del consejo, es elegida aquella persona que posee un mayor conocimiento y experiencia, es decir, se toman en cuenta los cargos que ha tenido y qué tanto ha apoyado al pueblo, y no solo por ser el anciano mayor puede obtenerse este puesto.

El Báculo, vara o bastón de mando se le entrega a la persona que sea responsable y que reconozca que debe de trabajar para su gente, por ello el grupo indígena Tének aún conserva esta tradición, dándole confianza a la persona que reciba este objeto.

An te´ abalnél: In tsapik jast abal ki in tolmiy an bichow

An té´ in bi´nal an t´ojláb ani yan uchbilab.

K´al an pilchik i kwene´ ti t´ajbiláb an te´ abatnél jats abal ka exla´ jant´idha´ ka bedha´ an t´ojlab abal an bichok, kom etíl, tam an obispo in bi´nál an misa ani in nedhal an kwayablab , a xi jats in t´ajal ka exla´ jita´ jats an obispo, cardenal ani yab in ejtowal ki in nedha´ píl i pale´.

K´an an política, jats axi xowe´ k´wajatiys u t´ajnal , tam jats u pidhnal jun a xi in kwa´al in éy, ani kom jats kwa´al ki in bijna´ alwa´ in t´ojlabil abal an bichow, jun i t´ajnél a xi u t´ajnal ti an kwenchalchik, kom in belal a xi in bi´nál.

An te´ ti abatnél yab expidh in le´ ki in uluw in tsapik a xi in kwa´al abal ti abatnóm, kom jats an uchbiláb xi in kwa´al k´al an bichow , jats, an t´ojláb, in uchbil abal ki in beletna´ ani ki in k´aniy an atiklabchik, abal yab ki in wat´a´ i jayil ani ka k´wajiy alwa´.

K´al an biyal t´ilab ti Tenoxtitlan in t´ojlabil an ak´lom jats ki in aliy I alilab abal an bichow ani in k´wajiy ki in loniy in tsabalil an tének abal ki in ela´, ani in bi´na´ in ejatal abal ka pidhan an alilab ani antsana´ xi mas ka kw´ajiy ejat, axé´ jats jun i t´ipobláb abal ka exla´ jawa´ jats in t´ajal tam ka ko´oy an te´ abatnél ani yab expidhk´ij abal ka tsu´uw alabél.

K´al an consejo de ancianos, ti an tsabál tének an ok´lomchik k´ajat ti kwenchalabchik ti Chununtzén, Santa Bárbara, an ok´bichowchik ti Ébano ani ti Zona indígena, jajachik in ko´oyal an te´ abatnél ti rango, kom pel i abatnélchik, pel i político ani i económico.

Abal ka t´ja ti presidenti ti an consejo, u takuyab an atiklab a xi in kwa´al yan tsapadhtalab ani yan jant´oj in exlal, jats in le´ ki in uluw , max in ko´oyamal yan i abatnél ani yab expidh in kwa´al yan i tamub in ejtowal ki ko´oy nixe´ i t´ojlab.

An te´ abatnél u pidhnal an atiklab axi in t´ajal patal ani xi in exlal abal kwa´al ka t´ojon abal a xi mas atiklabchik, abal nixe´, an kwene´ tének in t´ajaleyej nixe´ i t´ajbiláb ani in pidhál patal in ba´ abal xi píl an atiklab ki in bats´uw an eyandhanél.

email. veromtzv00@gmail.com
e-mail. alfredo.lara.alvarez@gmail.com

 


emsavalles© 2006 - 2024 Todos los derechos reservados. Queda prohibida la publicación, retransmisión, edición y cualquier otro uso de los contenidos sin previa autorización.
Emsavalles Publicidad, Escontría, 216-A, Zona Centro, Ciudad Valles, S.L.P. Tel:481-382-33-27 y 481-381-72-86. emsavalles@hotmail.com. contabilidad@emsavalles.com
No. de Certificado de Reserva Otorgado por el Instituto Nacional del Derecho de Autor: 04-2021-071615041800-203 04-2022-080212185100-30.